Đó là kết luận của Tiến Sĩ Ngô Đức Thành, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Viện Khoa Học Công Nghiệp, Đại Học Tokyo. Theo anh, hướng đi của cơn bão rõ ràng là hướng Bắc kể từ ngày 14/5 chứ không phải là Tây – Tây Bắc như đã được dự báo. Kết luận trên được đưa ra dựa trên kết quả tính toán bằng mô hình máy tính MM5 cho phép dự báo trước 3 ngày, thậm chí 10 ngày. Mô hình này cũng chính là đề tài nghiên cứu cấp bộ của viện khí tượng thủy văn. Một kết luận muộn màng và chẳng góp phần vào việc giảm thiểu rủi ro, nhưng cũng cho ta thấy một hy vọng lớn đã bị bỏ qua. Việc tại sao các chuyên gia trong nước chỉ dự báo trước 12h-24h vẫn còn là một câu hỏi được nhiều người trong và ngoài ngành đặt ra. Có thể nói quy chế về dự báo cần phải được xem xét lại. (Ảnh minh hoa: Kết quả tính toán cho thấy sự di chuyển theo phương Bắc của cơn bão số 1 ngày 14/5)

Và nếu như có được một quy chế hợp lý, dự báo có độ chính xác cao, cùng với sự kết hợp của các ban ngành trực tiếp liên quan thì sự mất mát về người và của, nỗi đau của gia đình đồng bào miền Trung lẽ ra đã nhẹ hơn rất nhiều.
Nhìn lại kết luận của TS Thành, tuy đó chỉ là một kết luận muộn màng, nhưng cũng là một bài học đáng được quan tâm.Tiến sĩ Thành cho biết anh sẵn sàng hợp tác với các nhà khoa học để cùng nhìn lại công tác dự đoán cơn bão số 1 vừa qua, để tìm ra đâu là nguyên nhân.

Theo mô hình mà TS Thành đưa ra, có thể nhìn thấy rõ ràng sự di chuyển theo phương Bắc (thẳng lên phía trên) qua hình ảnh minh họa hướng đi của cơn bão ngày 14 tháng 5.Trong khi đó, các dụ đoán được đưa ra trong nước đến tận chiều ngày 15 tháng 5 vẫn cho rằng cơn bão tiếp tục di chuyển theo hướng Tây – Tây Bắc vào sâu trong lục địa.

Tính toán của tiến sĩ Thành một lần nữa xác minh dự đoán về lộ trình tử thần cơn bão của các nước trong khu vực cũng như của hải quân Mỹ từ ngày 13, 14 tháng 5, như đã nêu trên báo Tuổi Trẻ, cũng như triển vọng cho việc áp dụng mô hình MM5 ở Việt Nam.

Làm sao mà không bất ngờ và sững sờ được, khi cơn bão dữ tợn ấy hoàn toàn không ảnh hưởng gì đến các tỉnh ven biển VN. Tuổi Trẻ ngày 13-5 đã đưa tin rất sớm về cơn bão này…ngay khi nó vừa đổ bộ vào Philippines. Kèm theo bản tin là bản đồ dự báo lộ trình bão của Đài khí tượng Hong Kong, cho thấy bão có khả năng không đi thẳng vào VN mà chuyển hướng lên phía Bắc từ ngày 14 tháng 5.

Có nghĩa là: không có chuyện bão đột ngột chuyển hướng, mà đã được tất cả các cơ quan khí tượng khu vực (trong đó có VN) tính toán đường đi của nó

Tiến sĩ Thành cho biết việc dự báo thời tiết trước 72 giờ là hoàn toàn khả thi với công nghệ và các tính toán bằng máy tính hiện nay. (Bạn đọc có thể xem trực tuyến dự báo 72 giờ của TS Thành bằng mô hình số trị MM5 cho khu vực biển Đông và Việt Nam tại đây .) Các tính toán có thể đưa ra dự báo trước cả 3 ngày, thậm chí 10 ngày (tất nhiên khi thời gian dự đoán càng lâu thì độ chính xác càng giảm) trong khi những cơ quan chức năng lại chỉ đưa ra các dự báo về cơn bảo hủy diệt vừa qua với thông tin nhỏ giọt trước …12h đồng hồ.

Dự báo sớm và đầy đủ giúp ích rất nhiều cho việc giảm thiểu thiệt hại do bão. Có thể hiểu được sự cần thiết của dự báo sớm qua lời trả lời phỏng vấn báo chí của ông Huỳnh Vạn Thắng, Phó ban chỉ huy phòng chống bão lụt – tìm kiếm cứu nạn Đà Nẵng: “Khi bão chuyển hướng đột ngột thì chúng tôi không thể thông báo được. Trách nhiệm dự báo là của Tổng cục Khí tượng thủy văn, trong khi đó họ chỉ dự báo với thời gian trong vòng 24 hoặc 12 giờ đến, bão sẽ di chuyển theo hướng Bắc. Nếu như họ dự báo xa hơn, nghĩa là trong vòng 48 hoặc 72 giờ đến thì ngư dân đã chủ động. Đằng này họ quá bị động, biết nhưng không thể di chuyển kịp. 15h ngày 15/5, họ nghe tin bão chuyển hướng lên phía Bắc thì chiều tối 17/5, các tàu cá chìm trong bão. Không thể tránh kịp bởi lẽ các tàu cá chỉ đi được 3-4 hải lý/h (1 hải lý xấp xỉ 1,9 km), trong khi bão lại di chuyển 10-15 km/h. ”

Theo Vietnamnet, Phó Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các Bộ, ngành, địa phương nghiêm túc rút kinh nghiệm về cơn bão số 1, đặc biệt trong công tác dự báo bão. (Xem dự báo ngày 15/5 của Trung Tâm Khí Tượng Thủy Văn)

Chúng ta cũng như nhưng người Việt Nam trong nước cần một câu trả lời về độ chính xác của khoa học dự báo, về vai trò kết hợp của những cơ quan hữu trách đã được thực hiện đến đâu, nhưng quan trọng hơn hãy cầu chúc và chung sức cùng các đồng bào yêu dấu vượt qua nỗi đau này để xây dựng lại cuộc sống yên bình ở ven biển miền Trung ruột thịt.

Chủ Tịch VYSA Hà Minh cho biết VYSA đã thành lập ban vận động quyên góp tiền ủng hộ đồng bào miền Trung.

Phan Hữu Duy Quốc
(tiếp tục bổ sung thông tin. Bạn có thể tham gia vào việc thảo luận nghiêm túc trên diễn đàn VYSA tại đây: )