Tết đang về cùng cái rét căm căm. Các bến xe, cửa ga chưa thấy nhộn nhịp sắc màu đỏ thắm như mọi năm đặng kịp chuyển đặc sản đào của thủ đô đi muôn nơi. Không kiên nhẫn đợi đào nhiều người chuyển sang chơi hoa cây cảnh. Hoa Lan có vẻ được đặt lên hàng đầu trong sự lựa chọn.

Lan là nữ chúa của các loài hoa, biểu trưng cho hình ảnh người quân tử trong bộ tứ quý Mai-Lan-Cúc-Trúc. Trong số 25.000 loài Lan trên thế giới, nghe nói Tết này ở Việt Nam có gần như đủ 500 loài đem ra bán. Chen được vào 23 chợ hoa khắp Hà Nội vừa được UBND TP Hà Nội cho phép mở tạm vào dịp Tết, tôi thấy nổi bật những giò Lan kiêu kỳ và phức tạp với những hình thù trên cánh hoa giống như được chạm trổ tinh vi. Không hiểu những người buôn “khui” đâu ra mà có đủ 4 màu cơ bản, xanh dương, trắng, đỏ, vàng.

Những thứ ấy chủ yếu nhập về từ Đài Loan và Thái Lan. Triển lãm Nông-Lâm và và Hội chợ ở Cung Văn hoá Hữu nghị Việt – Xô cũng thấy xuất hiện khu trưng bày và bán Lan của các cơ sở Vườn Hoàng Lan và Vườn Ngọc Lan . Trong đó, Địa Lan chiếm ưu thế tuyệt đối với các “người mẫu” như Lan Mạc Biên, Lan Sư Tử, Lan Ngọc Sơn, Lan Báo Hỷ. Mỗi cành Địa Lan 50 ngàn đồng. Cũng có loại Địa Lan trồng chậu, mỗi chậu 3 đến 7 cành, giá 200 ngàn đồng. Kia là Lan Hồ Điệp với 2 loại Hồ Điệp to và Hồ Điệp mini nhập từ Đài Loan.

Cũng nên kể đến Lan Vũ Nữ với nhiều chủng loại như Vũ Nữ Thơm, én Đỏ, Bút, Aloha, Ballet xuất xứ từ Thái Lan bán theo nhánh với giá quá chát, 250 ngàn đồng/nhánh. Năm nay có thêm Lan Đai Châu đỏ sậm 180 ngàn đồng/giò. Tôi thấy Lan Cattleya của Đài Loan có vẻ lạ mắt hơn nhưng mắc hơn, tất nhiên. Một giò Lan Cattleya đừng mặc cả dưới 150-170 ngàn đồng, Lan Cattleya mini 250-280 ngàn. Nếu không, người bán lườm, “phỉ thui” thẳng thừng.

Có sự chênh lệch giá giữa hai loại Lan Cattleya là do Lan Cattleya mini chơi được 1 tháng so với 10-15 ngày của Cattleya lớn. Một bạn sành chơi của tôi lôi tôi ra mấy chợ khác cố chứng minh rằng phổ biến nhất trong dịp này phải là Lan Dendro trồng trong các chậu. Mỗi chậu từ 3-9 cành và giá bình dân hơn, 50 ngàn đồng/cành. Quả là nhiều người đổ xô vào mua loài này thật mặc dù họ cũng như tôi không lý giải được vì sao tất cả các loại Lan chỉ trồng theo số lẻ. Khác với mọi năm, năm nay cành Địa Lan không mấy nhập. Thay vào đó là cả cây. Bởi thế mới thấy giá của Địa Lan cành có nhánh cao giá. Nhưng cái chính là, như lời chị Thảo chủ cơ sở Vườn Hoàng Lan, Lan bán chạy hơn so với mọi năm. Cuộc sống đúng là có phần khấm khá bởi hầu hết những người tôi chứng kiến đều thấy chi 3-4 trăm ngàn. Có anh chị rút chục triệu mà thèm. Chả thế mà chị Thảo không lo ế dù chị ghi giá “bằng miệng” chậu Lan Hồ Điệp 1,5 triệu đồng. Doanh thu một ngày tại 4 quầy của Cty TNHH Hoàng Phương, thảy đều từ chị Thảo, lên tới 30 triệu đồng. Ai bảo nghề bán hoa là nghèo.

Một nghệ nhân hoa chỉ cho tôi mấy “ngón võ” chọn hoa cho sành điệu. Đấy là phải lấy thứ có đủ các yếu tố như cánh hoa đầy đặn, cứng, không lắc lư hay gục xuống. Không mua Lan cánh mỏng vì chúng yếu, không bền (riêng bài học này tôi không muốn “thuộc” vì chơi hoa tôi thích nhất là sự mảnh mai). Ông bảo tôi tưới cho Lan mỗi ngày một lần để giữ cho đất luôn ẩm nhưng chỉ tưới vào lá và gốc. “Nếu tưới vào hoa, con sẽ chỉ còn những giò Lan chóng tàn – Con cái 6 người cả thảy bỏ ông đi nên ông rất thích gọi lũ chúng tôi thân mật bằng “con”- Muốn chơi được lâu, mỗi tuần cố tưới phân NPK một lần. Không bón đúng định kỳ, hoa sẽ nở không đúng mùa. Nếu chỉ tưới nước lã, nó sẽ nở trái mùa đấy nhưng đâu có đẹp.

Việt Nam có giống lan rừng có thể tươi trên 2 tháng như Mỹ Dung Dạ Hương, Huyết Nhung, Hoàng Lan, Hồng Lan, v.v… Cũng có loại chơi được 1-2 tuần như Long Tu, Kim Điệp, Đuôi Cáo, Ngọc Điểm, v.v… So với các loại Lan lai, Lan rừng Việt Nam nhỏ hơn nhưng lại hơn hẳn về hương thơm. Tưng ấy thông tin hẳn cũng không phí nếu lấy đó làm “lưng vốn” để mang về món Lan ưng ý đón Xuân Nhâm Ngọ. Có điều, trước khi mua nên nhớ thêm: Lan là giống hoa có cuộc sống gắn với những cánh rừng có độ ẩm cao. Khi về tới thủ đô, người ta hay bơm chất kích thích để nở, tươi lâu và trông rất bắt mắt. Nhưng lão tiên sinh chơi Lan cảnh báo những giò đó chỉ thắm được một cái Tết. Chăm sóc chu đáo đến đâu, năm sau Lan vẫn chỉ toàn lá xanh chứ bói cũng không ra hoa. Đa phần người chơi hoa Lan chắc không biết bí mật nằm bên trong những giò Lan nhiều khi có giá lên tới vài trăm ngàn ấy.

Bài viết của Phóng viên Thái Hà – NetNam